HỘI CHỨNG SỐC NHIỄM ĐỘC TSS HOẶC “BỆNH TAMPON” LÀ GÌ?

Khi bạn bắt đầu sử dụng tampon, chắc hẳn bạn cũng từng nghe bạn sẽ nghe nhiêu vê cụm từ “hội chứng sốc nhiễm độc TSS”, về cụm từ “bệnh tampon” hoặc những thông tin liên quan đến những nguy hiểm khi sử dụng tampon khi mắc phải hội chứng sốc nhiễm độc.

Vậy thì chính xác Hội chứng sốc nhiễm độc TSS là gì ? “Bệnh tampon” xuất phát do đâu? Nguyên nhân và làm sao để phòng tránh? TSS có liên quan như thế nào đến việc sử dụng tampon? Hoặc điều gì sẽ xảy ra nếu bạn bị nhiễm TTS?

Trong bài viết này, Ella sẽ tổng hợp những vấn đề liên quan đến hội chứng sốc nhiễm độc để bạn có cách nhìn toàn diện hơn về hội chứng sốc nhiễm độc này nhé.

1. Nội dung

   Toggle

   Hội chứng sốc nhiễm độc TSS là gì?

Hội chứng sốc nhiễm độc hay hội chứng sốc độc tố hoặc thuật ngữ  TSS (toxic shock syndrome) là một tình trạng nhiễm khuẩn hiếm gặp, tỷ lệ chỉ khoảng 3%, bị gây ra bởi độc tố vi khuẩn do một loại độc tố của chủng tụ cầu (staphylococcus) có tên là Toxic shock syndrome toxin (TSST-1).

Đây là một bệnh hệ thống, có ảnh hưởng đến toàn bộ c‌ơ th‌ể. Hai loại vi khuẩn chính gây ra hội chứng này là Staphylococcus aureus và Streptococcus pyogenes – (sốc độc do Streptococcus vi khuẩn hiếm gặp hơn). Đây là những vi khuẩn có thể sản xuất chất độc. Ở một số người, c‌ơ th‌ể không thể chống lại độc tố khiến hệ thống miễn dịch có phản ứng gây ra các triệu chứng nguy hiểm đến tính mạng.

Hội chứng sốc độc có thể xảy ra với bất cứ ai – những người đàn ông, phụ nữ và trẻ em, nhưng thường gặp nhất ở các phụ nữ trong độ tuổi kinh nguyệt sử dụng tampon.

2. Hội chứng sốc nhiễm độc còn gọi là “bệnh tampon”?

Mặc dù có một số các trường hợp nhỏ, TSS là một căn bệnh nghiêm trọng đã không may dẫn đến một số trường hợp tử vong. Điều này đặc biệt xảy ra vào những năm 1970, khi cái gọi là tampon “siêu thấm” đầu tiên được tung ra thị trường. Lần đầu tiên, nó không còn bao gồm sợi tự nhiên mà chủ yếu là polyester tổng hợp và các chất phụ gia khác. May mắn thay, hiện nay tampon thuộc loại này không còn được bán nữa. Tuy nhiên, cái tên “bệnh tampon” luôn xuất hiện khi nói đến hội chứng này.

Thật không may, TSS phần lớn vẫn chưa được khám phá và chỉ có những nghiên cứu nhỏ cho kết quả khác nhau. Một nghiên cứu nói rằng tampon tổng hợp, rất thấm hút đặc biệt liên kết với magiê và do đó thay đổi hệ vi khuẩn trong âm đạo. Điều này khuyến khích vi khuẩn xâm nhập vào máu qua niêm mạc âm đạo. Điều này được nhấn mạnh bởi nghiên cứu của Trung tâm Y tế Đại học New York – nguy cơ mắc TSS có thể được giảm bớt bằng cách sử dụng tampon làm từ bông hữu cơ tinh khiết.

3. Nguyên nhân gây nên hội chứng sốc nhiễm độc

Hội chứng sốc nhiễm độc thường gây ra bởi vi khuẩn Staphylococcus Aureus, đây là một trong những vi khuẩn thường  gây nhiễm trùng da ở bệnh nhân bỏng và bệnh nhân sau phẫu thuật.

Nút gạc, tăm bông, bông băng y tế, băng vệ sinh, tampon là một ổ chứa của tụ cầu staphylococcus.

Các loại nút gạc, bông băng thường gặp trong các phẫu thuật, hoặc khi xử lý trong các vết thương hở ngoài da. Nếu không đảm bảo vô khuẩn, đây chính là một ổ chứa nguy hiểm, và có thể kích thích chủng tụ cầu này tiết ra TSST-1. Loại ngoại độc tố này sẽ xuyên vào niêm mạc của âm đạo cũng như vết thương hở và đây là một tác nhân kích thích sự hình thành của yếu tố hoại tử khối u (TNF) và interleukin-1. TSST-1 còn làm tăng sự nhạy cảm của cơ thể với mọi độc tố.

Sốc nhiễm độc có thể gặp ở nam lẫn nữ. Tuy nhiên, tỷ lệ phụ nữ mắc bệnh này nhiều hơn nam giới, bởi vì vi khuẩn Staphylococcus Aureus có sẵn trong âm đạo phụ nữ, trong điều kiện sinh lý bình thường, chúng không gây hại. Tuy nhiên, khi có điều kiện phát triển thích hợp, chúng sẽ phát triển nhanh chóng và giải phóng các chất độc, các chất độc này đi vào máu, gây hội chứng sốc nhiễm độc.

Nhiều phụ nữ bị nguy hiểm vì hội chứng sốc nhiễm độc do sử dụng băng vệ sinh bẩn, hoặc dùng băng vệ sinh quá lâu mà không thay. Đó chính là ổ chứa của chủng tụ cầu.

Các yếu tố gây thuận lợi cho nhiễm khuẩn là:

• Khi sử dụng các tampon có độ thấm hút quá cao sẽ làm cho làm cho âm đạo bị khô, biến đổi pH âm đạo, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
• Đối với băng vệ sinh nếu không được thay thường xuyên, chúng sẽ trở thành một nơi lý tưởng để vi khuẩn phát triển.
• Đối với tampon, có những loại được dùng nguyên liệu là sợi polyester thay vì sợi bông hoặc sợi tơ, với môi trường là sợi polyester thì đây chính là nơi cung cấp môi trường phát triển cho vi khuẩn tốt hơn so với các băng vệ sinh làm bằng sợi bông hoặc sợi tơ. Mặc khác, khi đưa tampon vào vị trí trong âm đạo có thể gây ra các vết xước nhỏ trên thành âm đạo, gây vỡ các mạch máu nhỏ, tăng nguy cơ vi khuẩn xâm nhập vào máu. Và đôi khi, vì kích thước nhỏ bé, có nhiều người đã quên đi sự hiện diện của chúng và không thay trong vài ngày, đã có trường hợp một phụ nữ ở Anh đã phải nhập viên cấp cứu vì 5 ngày không thay tampon. Nghe thật vô lý vì có người có thể quên một vật trong cơ thể mình đến tận 5 ngày, phải không nào? Nhưng trường hợp này đúng là thế.
• Các miếng xốp ngừa thai, các dụng cụ màng ngăn dùng đặt trong âm đạo để ngừa thai cũng có nguy cơ gây sốc nhiễm độc.
• Ngoài ra, vi khuẩn có thể xâm nhập gây bệnh qua các vết thương hở trên da, các vết thương khi bị bỏng, sau phẫu thuật, sau khi sinh đẻ,…

4. Triệu chứng của hội chứng sốc nhiễm độc TSS

Ở hội chứng sốc nhiễm độc, nhiều cơ quan trong cơ thể sẽ bị ảnh hưởng cùng lúc. Các triệu chứng chung của bệnh giống như triệu chứng các nhiễm trùng khác như: sưng, nóng, đỏ, đau, cơ thể mệt mỏi. Các triệu chứng này thường xuất hiện sau khoảng 2 ngày bị nhiễm khuẩn.Triệu chứng cụ thể của từng bệnh nhân tùy thuộc vào loại vi khuẩn mà bệnh nhân mắc phải.

• Sốc nhiễm độc do nguyên nhân là tụ cầu vàng Staphylococcus aureus, khi nhiễm độc tụ cầu vàng sẽ gặp các triệu chứng: sốt cao (thường trên 39 C), lạnh run, đau đầu, mệt mỏi, nôn, tiêu chảy, đau cơ, xuất hiện các vết bầm tím, nổi mẩn đỏ như cháy nắng khắp cơ thể, khát nước, tim đập nhanh, hạ huyết áp, lượng nước tiểu giảm. Da có thể bị bong thành từng mảnh, thường là ở lòng bàn tay, bàn chân 1-2 tuần sau khi xuất hiện các triệu chứng.
• Sốc nhiễm độc do nguyên nhân là nhiễm khuẩn liên cầu Streptococcus thường xảy ra sau khi mắc thủy đậu, nhiễm trùng da hoặc có hệ thống miễn dịch yếu. Các triệu chứng là đau nhức dữ dội xảy ra đột ngột, sốc do giảm thể tích tuần hoàn, chảy máu, xuất hiện các vết bầm tím, nổi mẫn đỏ như vết cháy nắng xuất hiện khắp cơ thể, huyết áp rất thấp, khó thở, chóng mặt, mệt mỏi, tim đập nhanh. Có thể xảy ra hiện tượng bị bong da như trong hội chứng sốc nhiễm độc do tụ cầu vàng.

5. Đối tượng nguy cơ bệnh Hội chứng sốc nhiễm độc

Cả nam giới và phụ nữ đều có thể mắc hội chứng sốc nhiễm độc. Nhưng nguy cơ cao sẽ xảy ra ở những trường hợp dưới đây:

• Phụ nữ sử dụng các miếng xốp, màng ngăn tránh thai hoặc băng vệ sinh dạng tampon siêu thấm.
• Người có các vết thương hở ở da hoặc bỏng da.
• Người vừa trải qua các đợt phẫu thuật, vừa sinh con
• Người bị nhiễm siêu vi, như cúm, thủy đậu, người có hệ miễn dịch yếu.

6. Cách phòng ngừa hội chứng sốc nhiễm độc khi sử dụng tampon

Khi bạn để tampon trong âm đạo càng lâu, vi khuẩn càng có nhiều thời gian để hình thành độc tố và nguy cơ sốc nhiễm độc càng tăng.

• Nếu trong thời kỳ kinh nguyệt mà xuất hiện các triệu chứng sốt cao, nôn mửa hoặc tiêu chảy, hãy ngừng sử dụng tampon và đến các cơ sở y tế để được thăm khám, để xác định là có mắc hội chứng sốc nhiễm độc hay không. Đây là một bệnh nguy hiểm nếu không được điều trị ở giai đoạn đầu nên mọi sự cẩn trọng đều cần thiết.
• Nên lựa chọn loại tampon có độ thấm phù hợp với bản thân. Không nên sử dụng loại tampon có độ thấm hút quá cao vì sẽ gây tăng nguy cơ sốc nhiễm khuẩn, gây khô, loét âm đạo,… Cũng không nên sử dụng loại tampon có độ thấm hút kém vì dịch kinh nguyệt sẽ bị ứ đọng, trào ngược, gây nhiễm trùng.
• Trong thời kỳ kinh nguyệt, nên tắm rửa, vệ sinh sạch sẽ. Rửa tay trước và sau khi thay băng vệ sinh/ tampon, đặc biệt nhất là khi sử dụng tampon.
• Thay tampon thường xuyên, khoảng 4-6 giờ/lần. Dùng xen kẽ băng vệ sinh và các tấm lót vải bông khi lượng dịch kinh nguyệt ít. Khi không có kinh không nên dùng tampon.
• Chăm sóc kỹ các vết thương hở trên da, các vết bỏng,…Nên khám bác sĩ để được tư vấn, kê đơn thuốc phù hợp. Nếu được chỉ định kháng sinh, phải sử dụng kháng sinh đủ liều, đủ ngày.
• Cốc nguyệt san và băng vệ sinh cũng có ít nguy cơ mắc hội chứng sốc độc. TSS không phải lúc nào cũng đóng một vai trò nào đó khi lựa chọn các sản phẩm vệ sinh hàng tháng của bạn.

Tuy nhiên, Ella muốn nhấn mạnh một lần nữa rằng rủi ro thực sự rất thấp. Ngoài ra, nam giới và trẻ em có thể bị TSS theo cách tương tự, cụ thể là qua vết thương hở mà vi khuẩn đã xâm nhập. Điều này rất quan trọng để TSS thường không bị loại trừ khi các triệu chứng điển hình xảy ra, ngay cả ở những người không có kinh nguyệt.

Đến đây chắc các bạn cũng đã hiểu rõ về hội chứng TSS với những nguyên nhân cũng như biện pháp phòng tránh để ngăn ngừa TSS. Ella hy vọng các bạn sẽ có cái nhìn tổng thể và toàn diện về mọi vấn đề của TSS một cách đúng đắn hơn trong quá trình sử dụng Tampon sao cho cơ thể của mình được bảo vệ an toàn nhất.

Nguồn:

• https://www.msdmanuals.com/de-de/profi/infektionskrankheiten/171-grampositive-kokken/toxisches-schock-syndrom-tss
• https://erdbeerwoche.com/meine-regel/tss/
• https://www.ob-tampons.com/faq/what-is-toxic-shock-syndrome
• https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/toxic-shock-syndrome-tss